ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

ΝΙΚΟΣ ΖΕΡΒΟΝΙΚΟΛΑΚΗΣ

ΜΥΣΤΙΚΑ

ΣΥΜΒΟΛΑ

Κρυμμένα Στους Τοίχους Των Μινωικών Παλατιών

 

 

Τράβηξαν την προσοχή των αρχαιολόγων από την πρώτη στιγμή που τα εντόπισαν στις ανασκαφές των Μινωικών παλατιών, όμως, παρά το γεγονός ότι έχει περάσει περισσότερο από ένας αιώνας ο γρίφος των συμβόλων, που είναι χαραγμένα μέσα στους τοίχους και πίσω από τα κονιάματα των παλατιών δεν έχει λυθεί.

Πολλοί αρχαιολόγοι και μελετητές έχουν ασχοληθεί κατά καιρούς με αυτά τα σύμβολα, χωρίς να μπορούν να βγάλουν άκρη, ενώ πυκνώνουν τα ερωτήματα για τη σκοπιμότητά τους στα αθέατα σημεία που βρίσκονται.

Ακόμη και οι λιγοστές εξηγήσεις που έχουν δοθεί κατά καιρούς δεν απαντούν σε όλα τα ερωτήματα που αναφύονται διαρκώς, με μια δεύτερη και μια τρίτη προσεκτική παρατήρηση.

Τα πρώτα χαραγμένα σύμβολα βρέθηκαν στην ανασκαφή των ανακτόρων της Κνωσού από τον Arthur Evans και ίσως να είναι ο  πρώτος, που τα αξιολόγησε.

 

Ένας Διπλός Πέλεκυς χαραγμένος μέσα στον τοίχο (ο τοίχος δηλαδή συνεχιζόταν και πάνω από αυτό το ύψος) ενός διαδρόμου στο Μινωικό Ανάκτορο, στα Μάλια. Κοντά στον Διπλό Πέλεκυ, που είναι χαραγμένος στον πωρόλιθο υπάρχει μια μεγάλη πέτρα ακουμπισμένη πάνω στον τοίχο (προφανώς ήταν αυτή η θέση της στο κτίσιμο του τοίχου) και πάνω της είναι χαραγμένο ένα εξάκτινο αστέρι.

 

Στo βιβλίο του «ΜΙΝΩΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ», ο Στυλιανός Αλεξίου κάνει πολλές αναφορές στα σημεία του Παλατιού της Κνωσού, στα οποία εντοπίστηκαν τέτοια χαράγματα. «Χαρακτά σύμβολα του διπλού πελέκεως, του αστέρος και του κλάδου επάνω εις τους τοίχους των αποθηκών και του διαδρόμου (…) δεικνύουν ότι αι αποθήκαι εις το σύνολόν των είχαν ιερόν χαρακτήρα…(σελ 179)».

Στη σελίδα 184 του ίδιου βιβλίου, ο Στυλιανός Αλεξίου παρατηρεί τα εξής: «…Οι τοίχοι του «καθαρτηρίου χώρου», που είναι συγχρόνως το κατώτερον τμήμα του φωταγωγού, καλύπτονται με ορθομαρμάρωσιν γυψοπλακών και υψηλότερα με ερυθρόν κονίαμα.  Εις ένα σημείον, που αφέθη επίτηδες ακάλυπτον κατά την ανακατασκευήν του κονιάματος υπό του Evans, διακρίνεται λίθος του τοίχου φέρων χαρακτόν σύμβολον σταυρού εγγεγραμμένου εις τετράγωνον…». Ο αρχαιολόγος περιγράφει με ακρίβεια ένα σύμβολο, που ήταν καλυμμένο με κονίαμα, άρα αθέατο.

 Ο τοίχος στον οποίο είναι χαραγμένο αυτό το σύμβολο, είναι ο τοίχος της Αίθουσας του Θρόνου, ένα από τα σημαντικότερα σημεία του ανακτόρου, με διπλή υπόσταση: πολιτική και θρησκευτική. Πιο συγκεκριμένα, το σύμβολο αυτό είναι χαραγμένο στον τοίχο της «Δεξαμενής Καθαρμών», που βρίσκεται μέσα στην Αίθουσα του Θρόνου», απέναντι ακριβώς από τον αυθεντικό αλαβάστρινο θρόνο, που βρέθηκε στη θέση του κατά την ανασκαφή.

 

Ένα οκτάκτινο αυτή τη φορά, αστέρι με βαθιά χάραξη σε ένα τοίχο του Μινωικού Ανακτόρου, στη Φαιστό.

 

Στη συνέχεια της παραπάνω περιγραφής, ο Στυλιανός Αλεξίου παρατηρεί και σχολιάζει για το σύμβολο αυτό: «…Πιθανώς πρόκειται περί θρησκευτικού συμβόλου, με την συνήθη αστρικήν έννοιαν του σταυρού, αν και τα χαράγματα αυτά, που συχνά απαντούν επί των τοίχων του ανακτόρου, ηρμηνεύθησαν και ως ¨σημεία των λιθοξόων¨…».

Η άποψη ότι αυτά τα χαραγμένα σύμβολα στους τοίχους των Μινωικών παλατιών ήταν «σημεία των λιθοξόων», δηλαδή των ανθρώπων που εξόρυσσαν τους πωρόλιθους από τα λατομεία, προκειμένου με τα σημάδια αυτά να δηλώνουν μια συγκεκριμένη θέση του πελεκημένου πωρόλιθου, στον τοίχο για τον οποίο προοριζόταν, φαίνεται πως ήταν η κρατούσα άποψη για πολλά χρόνια, ίσως και μέχρι σήμερα.

 

Φωτογραφία ντοκουμέντο. Αυτός ο Διπλός Πέλεκυς μέσα σε ένα τοίχο του Ανακτόρου στα Μάλια διαψεύδει τη θεωρία ότι αυτά τα Μινωικά Σύμβολα τα χάραξαν οι λατόμοι στα νταμάρια εξορύσσοντας τους πωρολιθικούς δόμους. Αυτός ο Διπλός Πέλεκυς δεν είναι χαραγμένος σε πέτρα, αλλά είναι συναρμολογημένος από κομμάτια πέτρας. Τον αποτελούν 6 διαφορετικά κομμάτια πέτρας. Είναι ένα πάζλ, άρα δεν τον χάραξαν οι …λατόμοι. Τον σχημάτισε κάποιος, συναρμολογώντας τις πέτρες στο εσωτερικό ενός τοίχου του Ανακτόρου.   

 

 

 

 

Αυτό το σύμβολο είναι χαραγμένο σε ένα τοίχο του Ανακτόρου στη Φαιστό και μοιάζει με δένδρο, αλλά και με ψαροκόκαλο.

Ωστόσο, η άποψη αυτή μάλλον διαψεύδεται εκ των πραγμάτων από τα ίδια αυτά τα κρυμμένα σύμβολα στους τοίχους των παλατιών και ήδη εξασθενεί, καθώς δέχεται πλέον πολλαπλές αμφισβητήσεις, χωρίς, ωστόσο να εκφράζεται μια άποψη έστω για το τι ακριβώς μπορεί να σημαίνουν αυτά τα σύμβολα. Και καθώς αυτά είναι πολλά, θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι είναι στοιχεία μιας ξεχωριστής γλώσσας, που έχει να κάνει με τις μυήσεις και τα μυστήρια.

Παρατηρώ προσεκτικά (και φωτογραφίζω) τα πέντε τελευταία χρόνια αυτά τα χαράγματα και στα τέσσερα Μινωικά Παλάτια (Κνωσός, Φαιστός, Μάλια, Ζάκρος). Τα κρυμμένα σύμβολα στους είναι πολλά (μερικές δεκάδες), όμως τουλάχιστον ένα από αυτά που εντοπίστηκε μέσα στον τοίχο ενός διαδρόμου του παλατιού στα Μάλια αναιρεί εκ των πραγμάτων την άποψη ότι πρόκειται για «σημεία των λιθοξόων».

Ο διάδρομος στον οποίο βρίσκεται αυτό το σύμβολο (ένας Διπλός Πέλεκυς) οδηγεί από τη Δυτική Αυλή, στο Ιερό με τον Πεσσό, στον οποίο υπάρχουν επίσης χαραγμένοι Διπλοί Πελέκεις. Ο λόγος για τον οποίο δεν μπορεί επ’ ουδενί λόγο να θεωρηθεί «σημείο των λιθοξόων» αυτός ο Διπλός Πέλεκυς που είναι κτισμένος μέσα στον τοίχο, είναι ότι δεν πρόκειται για χαραγμένο σύμβολο, αλλά συναρμολογημένο από 6 διαφορετικές πέτρες, που οι αρμοί κατά τη συναρμολόγησή τους σχηματίζουν Διπλό Πέλεκυ. Δίπλα υπάρχει ακόμη μια πέτρα, που πάνω της υπάρχουν αμυδρά ίχνη από ένα χαραγμένο αστέρι.

Είναι σαφές ότι αυτά τα σύμβολα είναι σκόπιμα κρυμμένα μέσα στους τοίχους ή κάτω από τα κονιάματα, ωστόσο γεννάται εύλογα η υποψία ότι υπάρχει κάποιος λόγος για την ύπαρξή τους εκεί.

Ένας λόγος θα μπορούσε να είναι αυτός που κάνει και σήμερα να τοποθετούν αποτροπαϊκά σύμβολα στα θεμέλια των κτηρίων (μερικοί τοποθετούν ακόμη σταυρούς από καλάμια ή μια εικόνα, ενώ άλλοι εξακολουθούν να σφάζουν κοκόρια στα θεμέλια, καθαγιάζοντας κάπως έτσι τον θεμέλιο λίθο, καθιστώντας τον φύλακα απρόσβλητο για το κτήριο).

Ένας άλλος λόγος είναι ότι αυτά τα «απόκρυφα» (;), «μυστηριακά» σύμβολα, που βρίσκονται αθέατα σε ορισμένα «επιλεγμένα» (;) σημεία των Μινωικών Ανακτόρων, έχουν να κάνουν με τα «Μινωικά (Κρητικά) Μυστήρια».

Σύμβολα της Γραμμικής γραφής Α΄, χαραγμένα σε ένα πήλινο όστρακο.

 

Αν αυτό είναι αληθές, τότε είναι φανερό ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια άκρως ενδιαφέρουσα πραγματικότητα.

Το γεγονός ότι αυτά τα χαραγμένα σύμβολα δεν βρίσκονται σε όλους τους τοίχους των ανακτόρων, αλλά σε ορισμένες περιοχές, που έχουν κάποια ιδιαίτερα προσδιοριστικά χαρακτηριστικά, είναι ένα από τα θέματα που χρειάζονται διερεύνηση.

Ποιοι είναι αυτοί οι χώροι-περιοχές των ανακτόρων, που εντοπίζονται τα «απόκρυφα» χαράγματα. Και πρωτίστως, γιατί αυτά τα χαραγμένα σύμβολα εντοπίζονται μόνο στα παλάτια;

Αυτό είναι ένα πρώτο-διπλό ερώτημα. Το σύμβολο του σταυρού μέσα στο τετράγωνο, που εντόπισε ο sir Arthur Evans στον τοίχο της Δεξαμενής Καθαρμών, που υπάρχει απέναντι από τον Θρόνο, μέσα στην Αίθουσα του Θρόνου της Κνωσού, δίνει μια απάντηση και μπορεί να είναι ένας «κανόνας», ότι αυτά τα χαράγματα βρίσκονται σε χώρους που προσδιορίζονται από μια διπλή συγκυρία: είναι χώροι πέριξ των βασιλικών διαμερισμάτων και ταυτόχρονα, κοντά σε Ιερά. Άρα, τα σημεία αυτά είναι χώροι όπου δραστηριοποιούνται ή διαμένουν πρόσωπα που έχουν μια πολιτική δραστηριότητα (βασίλισσα-βασιλιάς), αλλά και πρόσωπα που έχουν μια ιερατική δραστηριότητα (Ιέρεια-Ιερέας). Ενδεχομένως μάλιστα οι δυο αυτές δραστηριότητες να προσδιορίζουν το ίδιο πρόσωπο (Βασιλιά-Αρχιερέα ή Βασίλισσα-πρωθιέρεια).

Τα χαραγμένα σύμβολα εντοπίζονται σε Ιερά των παλατιών, σε Αποθήκες με πεσσούς (Κνωσός, Μάλια), που τους αποδίδεται μια ιερότητα και σε διαδρόμους ή αυλές, που οδηγούν πάλι σε Βασιλικά διαμερίσματα, σε «Αίθουσες Ακροάσεων» και σε Ιερά.

Τα παλάτια της Φαιστού και των Μαλίων είναι γεμάτα με τέτοια σύμβολα, που είναι χαραγμένα σε τοίχους διαδρόμων, αθέατα την εποχή που λειτουργούσαν τα παλάτια.

Μπαίνει έτσι το ερώτημα: ποιοι ήξεραν για την ύπαρξη αυτών των μυστικών συμβόλων πίσω από τα κονιάματα ή και μέσα στους τοίχους; Ποιος ήταν ο λόγος ύπαρξης αυτών των συμβόλων; Είχαν να κάνουν με μυστήρια και απόκρυφες τελετουργίες ή με ιερές μυητικές λιτανείες σε χώρους που οι κρυφοί Διπλοί Πελέκεις τους δίνουν στην πράξη το νόημα του Λαβυρίνθου;

 

ΝΙΚΟΣ ΖΕΡΒΟΝΙΚΟΛΑΚΗΣ           

           Αθήνα 12 Οκτωβρίου 2012







zervonikolakis.lastros.net   Επιστροφή στην αρχική σελίδα