ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ/ΝΙΚΟΣ ΖΕΡΒΟΝΙΚΟΛΑΚΗΣ

Ημερολόγιο Καλοκαιριού 2013

Περίοδος ΙΙΙ, Κρουαζιέρα

ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ

Στην Caldera Του Ηφαιστείου

Η μεγάλη Caldera του ηφαιστείου, όπως φαίνεται από την Οία.

Καρφί Βορράς. Με μια μικρή απόκλιση ανατολικά, για την ακρίβεια. Φαντάζομαι πως ο Μινωίτης θα έβαζε στην πλώρη του το Πολικό Άστρο, αυτό, ενδεχομένως, που είναι χαραγμένο στους τοίχους όλων των Μινωικών παλατιών.

Από τη Γέφυρα του πλοίου παρατηρώ στο χάρτη την πορεία του. Περνώντας το μικρό νησί Ντία, λίγο έξω από το λιμάνι του Ηρακλείου, η θάλασσα ξανοίγεται αχανής. Ένα απέραντο μπλε, με τον ήλιο πάνω του θριαμβικό.

 

Πορεία στο χάρτη. Ηράκλειο-Σαντορίνη.

 

Ταξιδεύω με ένα πλοίο που έχει στη σημαία το Σταυρό της Μάλτας, το Σταυρό του Αμάλφι, αυτόν που είχαν έμβλημά τους και οι Knights Templars, οι Ιππότες του Ναού. Οι συγκυρίες εφοδιάζουν τη σκέψη με παιχνίδια. Ωστόσο, αυτή τη φορά δεν έχω διάθεση να ασχοληθώ με τους Ναΐτες.

Για τους Μινωίτες, αυτός ο θαλασσινός δρόμος ήταν βασικός. Μια διαδρομή που θα πρέπει να την έκαναν πολλές φορές στη διάρκεια του χρόνου και πέρα από την καθιερωμένη εποχή των μεγάλων ταξιδιών. Υπάρχουν χρονικά διαστήματα και στη διάρκεια του Φθινοπώρου, αλλά και του Χειμώνα, όπως και νωρίς την Άνοιξη, που τα Μινωικά πλοία ήταν δυνατόν να κάνουν τη διαδρομή Κρήτη-Σαντορίνη και το αντίστροφο, χωρίς κινδύνους.

 

Οι νησίδες Χριστιανά, Νοτιο-Δυτικά της Σαντορίνης.

 

Το πρώιμο καλοκαιρινό μεσημέρι καταμεσής στο Κρητικό Πέλαγος έχει μια δυνατή λάμψη και μια εντυπωσιακή διαφάνεια. Η ατμόσφαιρα είναι καθαρό κρύσταλλο, με το κρουστό μπλε της θάλασσας να αντικρίζει το βαθύ μπλε του ουρανού. Τα λιγοστά άσπρα σύννεφα που κυνηγιούνται στον ουρανό από τον μπάσο Μαΐστρο, που φυσά, έχουν κι αυτά τη μαγεία τους στη μεγάλη κάλμα του ταξιδιού.

 

Μια μικρή ελιά στην Caldera. Μέσα στους τόφφους του ηφαιστείου εγκλωβίστηκαν κλαδιά ελιάς, ηλικίας 50.000 χρόνων.

 

Ύστερα από τρεις ώρες ταξίδι είδα πέρα από την αριστερή μάσκα της πλώρης μια στεριά που αναδυόταν από την αχλή του φωτός. Ένας κώνος πάνω στο μπλε. Ήταν η στεριά που περίμενα εδώ και ώρα, οι νησίδες Χριστιανά.

Γεννήματα του ηφαιστείου και αυτές οι σπασμένες στεριές μέσα στη θάλασσα. Τρία μικρά νησιά, η Χριστιανή, η Ασκανιά και η Εσχάτη, κατοικημένα από τους προϊστορικούς χρόνους, κυρίως το μεγαλύτερο, η Χριστιανή, χωρίς να γνωρίζουμε τα προϊστορικά τους ονόματα. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές έφεραν στο φως ενδιαφέροντα ευρήματα, που μπορεί να δει κάποιος σε μια προθήκη, στο Μουσείο προϊστορικής Θήρας, στα Φηρά.

Είχα την ελπίδα ότι το πλοίο θα περνούσε πιο κοντά, έστω όμως και αυτή η απόσταση των τριών μιλίων είναι η πιο κοντινή απ’ όλες τις φορές που έχω περάσει, βλέποντάς τα. Κάποια στιγμή πιστεύω ότι θα τα δω από πολύ κοντά.

Λίγο δεξιά από τη γραμμή της πλώρης παίζει στον ορίζοντα η στεριά του Ακρωτηριού της Σαντορίνης. Μια μαύρη πέτρα που ξεφυτρώνει από τη στιλπνή θάλασσα.

Όσο πλησιάζουμε, η στεριά αποκτά όλο και περισσότερα χαρακτηριστικά. Και δεν είναι μια συνηθισμένη στεριά. Είναι μέτωπα από λάβες ηφαιστείου, που σηκώνονται πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, με πολλά χρώματα: στιλπνό μαύρο, χοντροκόκκινο, γκρι, φαιό, άσπρο.

Στον ουρανό αχνοφαίνεται ένα φεγγάρι στο πρώτο του τέταρτο, σαν μέδουσα, που κολυμπά στο μεγάλο θόλο.

Πλησιάζουμε ολοένα στη Νότια μπούκα της μεγάλης λεκάνης του ηφαιστείου. Η είσοδος σ’ αυτή τη λεκάνη είναι πάντοτε ένα άκρως εντυπωσιακό θέαμα από τα καταστρώματα των πλοίων. Μια «φωτογραφία» της αιωνιότητας, όπως αποτυπώνεται στα τοιχώματα των ηφαιστειακών γκρεμών, στην Caldera. Οι αποθέσεις του ηφαιστείου δημιουργούν στους σχεδόν κάθετους γκρεμούς, ζωνάρια με διάφορα χρώματα, ανάλογα με τα οξείδια της λάβας που ψύχθηκε.

Λευκοί τόφφοι και στάχτες, κόκκινα οξείδια του σιδήρου ή του μολύβδου, γκρίζες ελαφρόπετρες και πάνω σε όλα αυτά τα υλικά του ηφαιστείου μικρά χόρτα, που υπενθυμίζουν ότι η ζωή επιστρέφει. Εδώ κι εκεί ξεχωρίζουν στιλπνές, κατάμαυρες βολίδες λάβας, σφηνωμένες στα ζωνάρια της στάχτης.

Κάθε φορά που βρίσκομαι εδώ, παρατηρώ με επιμονή αυτούς τους σχηματισμούς της λάβας, που προδίδουν τις ανά εποχές εκρήξεις του ηφαιστείου.

 

H Οία, εκτυφλωτική και πολύχρωμη.

 

Έμαθα να ξεχωρίζω το ζωνάρι αυτής που τη λένε «Μινωική Έκρηξη». Είναι αυτή που έθαψε την πόλη των προϊστορικών χρόνων στο Ακρωτήρι. Μια έκρηξη, που μοιάζει πολύ με ένα ιστορικό μυθιστόρημα, αν «διαβάσει» κάποιος προσεκτικά τόσο τα ερείπια της προϊστορικής πόλης, που αναδύονται μέσα από τα ηφαιστειακά υλικά, όσο και τις τοιχογραφίες, που έχουν σωθεί.

Δυτικά ταξιδεύει το φεγγάρι μέσα σε ένα θάμπος του ουρανού, που εδώ έχει μια τέλεια διαφάνεια.

Έχω την αίσθηση ότι βρίσκομαι στη Θυμέλη ενός αρχαίου θεάτρου. Πιο αρχαίο, φαντάζομαι δεν γίνεται. Όπως και το έργο που βλέπω. Μια τραγωδία, που μοιάζει κάπως με τον Προμηθέα, μπορεί και τις Βάκχες του Ευριπίδη.

Το κρουαζιερόπλοιο βρίσκεται περίπου στο κέντρο στη Μεγάλη Caldera δίπλα στους σωρούς της μαύρης λάβας, που απαρτίζουν το νησί της Νέας Καμένης. Ένας κύκλος γύρω οι οικισμοί της Σαντορίνης και της Θηρασιάς, στο χείλος του εντυπωσιακού ή και απόκοσμου γκρεμού.

 

Το φεγγάρι παίζει με τους τρούλους.

 

Αυτό είναι το υπερθέαμα, που βλέπει γύρω του ο κάθε τυχερός που μπαίνει με πλοίο σ’ αυτό τον κύκλο των θαυμάτων.

Η Σαντορίνη δεν έχει τόπο όμοιό της.

Ένας τόπος που φτιάχτηκε από τα πύρινα παιχνίδια του ηφαιστείου, αλλά και την επιμονή του ανθρώπου να δαμάσει αυτό το θηρίο, που τινάζει αιώνες στον ουρανό τα πύρινα σπλάχνα του.

Λάβα και φως ανάμεσα στο μπλε, έτσι που να μην υπάρχει πουθενά αλλού αυτός ο συνδυασμός, με τα χρώματα του ηφαιστείου και το φως. Αυτοί που κατοίκησαν αυτό τον τόπο από παλιά και τον κατοικούν ξέρουν καλά τη μαγική συνταγή.

Το ανέβασμα από τον Αθηνιό προς τα Φηρά είναι και αυτό ένα υπερθέαμα, με τη θέαση να αλλάζει διαρκώς γωνία, καθώς ταξιδεύω στο τοίχωμα του ηφαιστειακού γκρεμού, βλέποντας όλο και από πιο ψηλά τη λεκάνη του ηφαιστείου.

Ένας μαγικός τόπος, με τα σπίτια να ακροβατούν στο ικρίωμα με τις λάβες. Εδώ, σ’ αυτούς τους γκρεμούς παίζουν ακόμη με τον τρόπο τους τα χελιδόνια, όπως ακριβώς και στην Τοιχογραφία της Άνοιξης. Τίποτε δεν άλλαξε, ούτε τα χρώματα, ούτε η αίσθηση των πραγμάτων.

Κοιτάζοντας την Τοιχογραφία της Άνοιξης (Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο) είναι σαν να μην πέρασε ούτε μια στιγμή από τότε που η προϊστορική πόλη στο Ακρωτήρι ήταν στη μεγάλη της άνθηση. Η μόνη διαφορά από τότε, ίσως είναι ότι σ’ αυτούς τους γκρεμούς της λάβας έπαιζαν τότε και γαλάζιοι πίθηκοι.

Από τα Φηρά, η εικόνα προς τα κάτω είναι εξαίσια. Εκατομμύρια φωτογραφικά κλικ προσπαθούν ασταμάτητα να κλέψουν ένα δευτερόλεπτο από τη μαγεία της.

 

 

Αποβίβαση στην Caldera.

 

Αυτή την ώρα, ο ήλιος φωτίζει τέλεια το νησί του ηφαιστείου και με το φώτισμα ξεχωρίζουν οι κρατήρες, τα μονοπάτια που περιτρέχουν τα χείλια τους, οι σωροί της λάβας.

Το φεγγάρι λες και είναι από αλπακά, πάνω σε ένα υγρό, βαθύ μπλε. Οι περιγραφές δεν είναι εύκολες.

Ταξιδεύω ήδη προς την Οία. Σε κάποιο σημείο ο δρόμος ίσα που χωράει στο στενό πέρασμα ανάμεσα στο ικρίωμα της Caldera και στην κλιτύ της ανατολικής πλευράς του νησιού.

Ένας καφές σε μια βεράντα, στην Οία ή στα Φηρά, πάνω από τη μεγάλη ηφαιστειακή χοάνη, που την κατακλύζει η θάλασσα γίνεται αιτία να ανακατώνονται χιλιάδες εικόνες με χιλιάδες σκέψεις…

Η Σαντορίνη είναι μια διαρκής έκρηξη.

Ασφαλώς και το καλοκαίρι δεν τελειώνει εδώ. Συνεχίζεται.

 

ΝΙΚΟΣ ΖΕΡΒΟΝΙΚΟΛΑΚΗΣΑθήνα, 21 Σεπτεμβρίου 2013



zervonikolakis.lastros.net   Επιστροφή στην αρχική σελίδα