|
Ο ΤΟΙΧΟΣΜΕ ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ Στην καρδιά της Μαδρίτης
Κείμενα και φωτογραφίες
Στους τοίχους ενός παλιού βασιλικού φουρνάρικου, μύθοι και έρωτες έχουν στήσει ένα παράξενο, μαγευτικό χορό, σε μια από τις πιο ερωτικές πλατείες του πλανήτη.
Η ψυχή της Μαδρίτης κάνει ρεσάλτο πάνω σ’ αυτό το μοναδικό τοίχο με τις εξαίσιες ζωγραφιές και μυθογραφείται έτσι μ’ ένα τρόπο που δεν έχει όμοιό του, σε μια από τις μεγαλύτερες, ιστορικές και πολυσύχναστες πλατείες του πλανήτη, την Plaza Mayor.
 Τολμηρές και ταυτόχρονα ονειρικές εικόνες, με ερωτικό οίστρο. Μια τοιχογραφία με τολμηρές εικόνες, ονειρικά χρώματα και γοητευτικούς συμβολισμούς, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τους μύθους, που ακροβατούν ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη φαντασία. Αλλωστε, και η καθημερινή ζωή αυτής της πλατείας δεν φαίνεται να διαφέρει και πολύ από τις ζωγραφιές αυτού του τοίχου, που την προσδιορίζουν. Η Plaza Mayor (Πλάθα Μαγιόρ) είναι ένα τεράστιο ανθρώπινο χωνευτήρι, με τουρίστες από κάθε γωνιά του πλανήτη να ανακατώνονται με τους ντόπιους, που κάνουν τη βόλτα τους τις Κυριακές, και πίνουν μπίρα ή καφέ στα δεκάδες μαγαζιά που συμβιώνουν στο τεράστιο αίθριο αυτής της περίκλειστης πλατείας. Χρησιμοποιώ τη λέξη αίθριο, γιατί αποδίδει, πιστεύω καλύτερα αυτό που πραγματικά είναι η Plaza Mayor. Μια τεράστια εσωτερική αυλή. Για να μπεις στην πλατεία, περνάς από τεράστιες πύλες που υπάρχουν σε κάθε πλευρά της.
 Πανοραμική άποψη του τοίχου με τις ζωγραφιές, στην πρόσοψη του άλλοτε βασιλικού φούρνου. Χτίστηκε με εντολή του Φιλίππου του Β΄, και ο αρχικός σχεδιασμός της ανατέθηκε στον αρχιτέκτονα Χουαν ντε Χερέρα, που είναι και ο αρχιτέκτονας του διάσημου Μοναστηριού στο Εσκοριάλ, 45 χιλιόμετρα εξω από τη Μαδρίτη. Ομως, τα σχέδια που εκπόνησε κάηκαν στη μεγάλη πυρκαγιά του Αλκαζάρ, κι έτσι, οι εργασίες δεν προχώρησαν. Στη συνέχεια, την περίοδο της βασιλείας του Φιλίππου Γ΄, το έργο ανατέθηκε σε δυο άλλους αρχιτέκτονες, τον Ντιέγκο Σιγιέρο και τον Χουάν Γκόμεθ Ντε Μόρα, και η πλατεία ολοκληρώθηκε στην πρώτη της μορφή το 1617.
Αριστερά, η γυναίκα-δέντρο της ζωής, με το στήθος της γεμάτο μαστούς, παραπέμπει σε θεότητα της Ανατολής, που επιστέφεται από ένα μηνίσκο φεγγαριού, ενώ τα αυτιά της μοιάζουν με υπερμεγέθη αυτιά γάτας. Δεξιά, ένα παιδί με ουρά και αυτιά αιλουροειδούς κρατάει στα χέρια του ένα ψάρι και μια γαρίδα… Περιτριγυρισμένη από στοές με καμάρες και πανομοιότυπα κτίρια, στάθηκε ψυχή της πόλης. Ενα τελεστήριο για τις μεγάλες θρησκευτικές τελετές, αλλά και χώρος συνάθροισης, για μεγάλες λαϊκές γιορτές. Στο κέντρο της Plaza Mayor στέκεται ένα μπρούτζινο άγαλμα, με τον Φίλιππο τον Γ΄, έφιππο, να ...παρακολουθεί μέχρι σήμερα τις πολλές μεταμορφώσεις της. Το άγαλμα αυτό του βασιλιά Φιλίππου χυτεύτηκε στη Φλωρεντία το 1608, και τοποθετήθηκε στη θέση που υπάρχει σήμερα, πολλά χρόνια αργότερα, το 1848. Στους πρώτους αιώνες της ζωής της, η Plaza Mayor γνώρισε τις φωτιές που άναβαν στο κέντρο της οι Ιεροεξεταστές, για να κάψουν τους αιρετικούς, όπως γνώρισε και τους αποκεφαλισμούς των καταδίκων, τις δημόσιες εκτελέσεις, που γινόντουσαν κι αυτές εδώ.
Φαύνοι, ερωτικές γυναίκες, γάτες, χελιδόνια, προκλητικές μορφές Σατύρων, στάχυα, σκηνές ερωτικές είναι τα μοτίβα που εναλλάσσονται γύρω από τα παράθυρα της Ρεάλ Κάσα Ντε Λα Παναδερία. Και βέβαια, τα μάτια όλων είναι καρφωμένα σ’ αυτά τα μοναδικά παράθυρα. Οι Ισπανοί βασιλιάδες παρακολουθούσαν από τα μπαλκόνια και των εξώστη του κτιρίου της «Ρεάλ κάσα ντε λα παναδερία» (του βασιλικού αρτοποιοίου, δηλαδή), τα πολλά και ποικίλα δρώμενα στην Plaza Mayor. Γιατί, εκτός από τους θανάτους στην πυρά, που αποφάσιζε η «Ιερά Εξέταση», και τους αποκεφαλισμούς των καταδίκων, υπήρχαν και γιορτές και παρελάσεις και «κορίντας» και Ιπποδρομίες.
 Ένα είδος «κορίντας» (ιπποδρομιακές επιδείξεις) μπορεί να δει κανείς και σήμερα στην Πλάθα Μαγιόρ.
Ο αισθησιασμός είναι στοιχείο κυρίαρχο σ’ αυτές τις ζωγραφιές και είναι τελικά αυτό που τις καθορίζει. Προσέξτε τη γυναίκα αριστερά με το ανοιγμένο ρόδι. Καρπός ερωτικός, αλλά και πανάρχαιο σύμβολο γονιμότητας.
Και σήμερα ακόμη, τα απογεύματα, εξακολουθούν να γίνονται για τους τουρίστες ένα είδος «κορίντας» και ιπποδρομιών, εκεί ακριβώς, μπροστά από το βασιλικό φουρνάρικο, που διατηρεί πάντοτε τα οικόσημά του και το στέμμα.  Η Πλάθα Μαγιόρ δεν αδειάζει σχεδόν ποτέ, ιδιαίτερα τα Σαββατοκύριακα. Η μαγεία, ωστόσο, είναι αυτό το κτίριο με τις ζωγραφιές. Η «Ρεάλ κάσα ντε λα παναδερία», μια εξαίσια τοιχογραφία, που διαβάζεται με χίλιους τρόπους.
 Κι εδώ ξανά η γυναίκα με το ρόδι, αλλά και με δυο αληθινά περιστέρια πάνω, δεξιά κι αριστερά από το κεφάλι της.
Γεμάτη από εστιατόρια και café, σφύζει από ζωή όλο σχεδόν το 24ωρο, καθώς η Μαδρίτη είναι μια πρωτεύουσα, που ξενυχτάει μέχρι το πρωϊ.
 Τολμηρή, όσο και πρωτότυπη απεικόνιση αυτού του ερμαφρόδιτου τοξοφόρου Έρωτα, με μορφή γάτου.
Αλλωστε, το σημερινό «περιτύλιγμα» αυτής της πλατείας είναι εν πολλοίς τουριστικό. Ωστόσο, για όποιον θέλει να δει κάτω από την επιφάνεια, αυτή η πλατεία έχει πολλά πράγματα να του αφηγηθεί κρυφά στο αυτί.  Κι εδώ μια βασίλισσα, που έχει ανάμεσα στα στήθη της ένα στρογγυλό φεγγάρι (;)
Τα ζευγαράκια, από την άλλη, αγκαλιάζονται, φιλιούνται και ερωτοτροπούν σ’ αυτή την πλατεία, πότε χαζεύοντας εκείνες τις ερωτικές ζωγραφιές στην πρόσοψη του κτιρίου της Ρεάλ κάσα ντε λα Παναδερία, και πότε κυνηγώντας το τρελό φεγγάρι στο κομμάτι του Μαδριλένικου ουρανού πάνω απ’ το αίθριο, πίνοντας μπίρες και αλκοόλ.
 Κι αυτή εδώ η γυναίκα από την Αφρική κρατάει ένα ποτήρι με ποτό στο αριστερό της χέρι.
Πάντοτε σ’ αυτή την πλατεία σύχναζαν, και συχνάζουν ακόμη, λογής μποέμ, μουσικάντες, ρέμπελοι, περιθωριακοί, πλάνητες και καλλιτέχνες. Κι αυτοί τελικά είναι που δίνουν το «μέτρο» ή τον «τόνο» στην Plaza Mayor.  Το βασιλικό οικόσημο της Ισπανίας πάνω από το όνομα της Plaza Mayor. Η Ρεάλ κάζα ντε λα Παναδερία, παραμένει πάντοτε το κτίριο που κυριαρχεί στην Plaza< Mayor. Τα σχέδια για την κατασκευή του έγιναν από τον αρχιτέκτονα Antonio Sillero, το 1590. Μαζί με το κτίριο της Ρεάλ κάσα Καρνιθερία, είναι τα δυο μοναδικά δημόσια κτίρια της πλατείας. Ολα τα υπόλοιπα είναι ιδιωτικά, και στο παρελθόν, υπολογίζεται ότι στέγαζαν περισσότερους από 3.500 ανθρώπους.
Όπως και να ταξίδεψαν, ωστόσο, τα πράγματα αυτής της
πλατείας ανά τους αιώνες, η επιζωγραφισμένη πρόσοψη της Κάσα Παναδερία
παραμένει η μεγάλη «ατραξιόν»,που συγκεντρώνει πάνω της τα βλέμματα και
προκαλεί εκατομμύρια φωτογραφικά «κλικ».  Ακόμη ένα εντυπωσιακό ταμπλό από την πλατεία με τα όνειρα, στην καρδιά της Μαδρίτης. Από τη Μαδρίτη, άλλωστε έχει εμπνευστεί τα μοτίβα του και ο ζωγράφος Κάρλος Φράνκο, που είναι ο δημιουργός αυτής της εξαίσιας τοιχογραφίας στην πρόσοψη του Βασιλικού Φουρνάρικου. Και είναι όντως πέρα κι από τολμηρό, ακόμη και να σκεφτεί κανείς ότι αυτές οι αισθησιακές και παγανιστικές ταυτόχρονα ζωγραφιές κοσμούν ένα οίκημα που ανήκει στη βασιλική Αυλή.
Ο ζωγράφος Κάρλος Φράνκο εμπνεύσθηκε τα μοτίβα γι’ αυτές τις ζωγραφιές του, από τα σύμβολα της Μαδρίτης, αποδίδοντάς τα σε εικόνες.
 Ένας Έρωτας με μια φρατζόλα πάνω στο κεφάλι του, περπατάει χαρούμενος στο …συννεφάκι του (αριστερά), ενώ δίπλα, αν βλέπω καλά, υπάρχει ένας αισθησιακός χορός γύρω από ένα χοιρομέρι…
Τα νερά και οι λόφοι που μυθογραφούν τη Μαδρίτη είναι ένα ακόμη στοιχείο, που διεξοδείται με υπερρεαλιστικό τρόπο στα μοτίβα αυτού του τοίχου.
 Η Μαδρίτη πάντα υπόσχεται, όπως και οι ζωγραφιές στην Πλάθα Μαγιόρ, και πάνω απ’ όλα, δεν κλείνει μάτι όλη τη νύχτα…  Οι γάτες και οι γάτοι της Μαδρίτης. Ετσι, αυτός ο τοίχος μοιάζει να έχει με το μέρος του τους έρωτες, αλλοτινούς και τωρινούς. Από καταβολής ανθρώπου, άλλωστε, ο έρωτας μοιάζει να είναι η μοναδική αληθινή «μηχανή του χρόνου», που δύσκολα ξεφεύγει κανείς από τα γρανάζια της. 
ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ:
Για πρώτη φορά είδα την Plaza Mayor το 1990 σε μια δημοσιογραφική αποστολή στην Ισπανία. Πέρασα εκεί ένα βράδυ, με την ελπίδα ότι την επόμενη μέρα θα τη φωτογράφιζα. Η ξαφνική αναχώρησή μου από τη Μαδρίτη την επόμενη κι όλας μέρα ματαίωσε αναγκαστικά κάθε ελπίδα για φωτογράφηση της Plaza Mayor. Δεκατέσσερα χρόνια μετά, τον Ιανουάριο του 2004, βρέθηκα ξανά σ’ αυτή την πλατεία. Ήταν πάλι βράδυ κι έκανα την ίδια ακριβώς σκέψη για την επόμενη μέρα: Να φωτογραφίσω τις ζωγραφιές στην πρόσοψη του κτηρίου της Ρεάλ Κάσα Ντε Λα Παναδερία. Έστω και νύχτα όμως τράβηξα μερικές φωτογραφίες για …ασφάλεια, και την άλλη μέρα το πρωί βρέθηκα από νωρίς στην Plaza Mayor, παρά το ψιλόβροχο… ΝΙΚΟΣ ΖΕΡΒΟΝΙΚΟΛΑΚΗΣ Αθήνα 3 Οκτωβρίου 2004
|
Επιστροφή στην αρχική σελίδα