ΝΙΚΟΣ ΖΕΡΒΟΝΙΚΟΛΑΚΗΣ

ΠΑΤΗΤΗΡΙ

Των Μινωικών χρόνων

 

Μυρίζει η μέρα ξερόχορτα του μεσημεριού μέσα σε μιαν άκρα αντηλιά, που πάλλεται από τις φωνές των τζιτζικιών. Κάμμα Ιουλίου στο νησί του Μόχλου, με μιαν άλμη από τη θάλασσα και τις εκπλήξεις μιας αρχαιολογικής ανασκαφής.

 

Μόλις είχα πατήσει το πόδι μου στη μικρή αποβάθρα του νησιού και ανηφόριζα προς την εκκλησία του Αη-Νικόλα. Ύστερα από πολλά χρόνια βρισκόμουν ξανά πάνω σ’ αυτό το μικρό νησί, με τη Μινωική πόλη που έρχεται σιγά-σιγά στο φως από το 1908 με τις πρώτες τότε ανασκαφές του Richard Seager.

Δεν είχα προλάβει να κάνω κάμποσα βήματα, όταν έπεσα πάνω σε έναν αρχαιολόγο που έκανε μετρήσεις σε έναν ανασκαμμένο χώρο για να τον αποτυπώσει σε σχέδιο.

Τον ρώτησα τι είναι αυτός ο χώρος και μου απάντησε ότι είναι ένα Μινωικό πατητήρι.

                                           

  

Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου και ο αρχαιολογικός χώρος.

 

Ένας άλλος επισκέπτης, που έτυχε να είναι εκεί και άκουγε τη συνομιλία με τον αρχαιολόγο, δεν έκρυψε τον θαυμασμό του όταν άκουσε ότι επρόκειτο για ένα πατητήρι που φτιάχτηκε πριν από 3.500 χρόνια.

«Τόσο παλιό κρασί…»! Ήταν το θαυμαστικό σχόλιο εκείνου του επισκέπτη, που λες και έβλεπε να ρέει κρασί απ’ το κουτσουνάρι του πατητηριού.

Η δική μου σκέψη ταξίδεψε μερικές δεκαετίες πίσω κι άκουγα τη γιαγιά μου (τη μάνα της μάνας μου) να λέει πως τα σταφύλια  πρωτοκαμώνονται στο γιαλό!

Γιαλό έλεγε την περιφέρεια του Μόχλου. Από ‘κει μου έφερνε τα πρώτα τσαμπιά σταφύλι, με μια-δυο πρώιμα μαυρισμένες ρόγες. Και ήταν θαύμα θαυμάτων τότε αυτές οι δυο-τρεις πρώιμες μαύρες ρόγες.

Ετούτο εδώ το πατητήρι μαρτυρεί πως σ’ αυτό τον ίδιο κάμπο απέναντι από το νησί υπήρχαν αμπέλια, όπως και ελιές, τα χρόνια που λειτουργούσε και το πατητήρι.

Μια εικόνα ακριβώς παράλληλη με τη σημερινή. Αυτός ο τόπος δεν άλλαξε ποτέ του πρόσωπο.

Παρατηρώ τα βουνά που επιστέφουν αυτό τον τόπο. Είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα κορυφογραμμή, όπως φαίνεται από τα ερείπια της  Μινωικής πόλης, με πιο εντυπωσιακή την αιχμή του Σπαθιού πάνω από τη Λάστρο.

Μια καλή θέση, από εκείνες που διάλεγαν οι Μινωίτες για τα Ιερά Κορυφής.

 

Το ανάγλυφο των βουνών απέναντι από τη νησίδα στο Μόχλος και η ενδιαφέρουσα κορυφογραμμή τους.

 

Στο νοητό άξονα που ορίζεται από τη νησίδα του Μόχλου και την αιχμή της κορυφής στο Σπαθί, υπάρχουν εντοπισμένες αρκετές Μινωικές θέσεις. Και δεν είναι τελικά καθόλου περίεργο που αυτοί οι άνθρωποι επέμειναν όπως φαίνεται  να δραστηριοποιούνται σ’ αυτό τον άξονα.

Σχεδιαστική απόδοση του Ιερού Κορυφής στον Πετσοφά.

 

Το όνομα Λάστρος είναι προελληνικό. Ο,τι κι αν σημαίνει αυτό το όνομα, είναι βέβαιο πως τόσο η νησίδα στο Μόχλος όσο και η Λάστρος κατοικούνται ανελλιπώς εδώ και κάμποσες χιλιάδες χρόνια.

Εχει ενδιαφέρον ότι το ένα όνομα διατηρείται, ενώ για την πόλη στο Μόχλος, το αίνιγμα του ονόματος παραμένει. Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στη Λάστρο, όπως και σε ορισμένα ακόμη τοπωνύμια γύρω από το χωριό για τα οποία υπάρχουν υποψίες ότι έλκουν και αυτά την καταγωγή τους από τα προϊστορικά χρόνια.

Ενδεχομένως κάποτε και αυτή η Μινωική πόλη στο Μόχλος να μας δώσει το όνομά της μέσα από κάποια επιγραφή που πιθανόν να έρθει στο φως από τις ανασκαφές που συνεχίζονται.

Είναι ωστόσο πολύ πιθανόν η προϊστορική Λάστρος με το Μόχλος να έχουν κάποια σχέση. Και μια σκέψη είναι η Λάστρος να ήταν κατά κάποιο τρόπο παράρτημα της πόλης στο Μόχλος, μια και η πόλη στο Μόχλος είναι αυτή που εμφανώς κυριαρχεί.

 

Ο αρχαιολόγος αποτυπώνει το Μινωικό πατητήρι στο Μόχλος.

 

Το πατητήρι στο Μόχλος είναι σχεδόν ίδιο με τα σημερινά πατητήρια στην Κρήτη, και είναι μια απόδειξη ότι ο γλυκός μούστος ζυμώνεται εδώ και μερικές χιλιάδες χρόνια με τον ίδιο τρόπο στα πιθάρια, μέχρι να πάρει τη λάμψη του κρασιού.

Και έτσι, χιλιάδες χρόνια το κρασί λάμπει με τον ίδιο τρόπο στα ποτήρια.

Οξυπύθμενοι αμφορείς στο βυθό της θάλασσας διηγούνται εδώ και πολλούς αιώνες για τα ταξίδια του Μινωίτικου κρασιού πότε στη Χώρα Κεμέτ των Φαραώ, πότε στην Ουγκαρίτ, και πότε στο Πούντ.



zervonikolakis.lastros.net   Επιστροφή στην αρχική σελίδα