ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΝΙΚΟΣ ΖΕΡΒΟΝΙΚΟΛΑΚΗΣ ΣΤΑ ΜΑΤΑΛΑ Με τους Hippies του ‘60
Κιθάρα και ραστώνη στην είσοδο της σπηλιάς.
Είναι ένα τραγούδι της Joni Mitchell, που με φέρνει πάντοτε όταν το ακούω, στα Μάταλα της δεκαετίας του 1960, με «τα παιδιά των λουλουδιών» στο βράχο με τις σπηλιές. Το «Carey» γράφτηκε για τα Μάταλα, οι στίχοι του αναφέρονται στα Μάταλα και η μουσική του μπορεί να γεννήθηκε μια νύχτα με φωτιές στην παραλία και το φεγγάρι να ταξιδεύει κόκκινο στη δύση του, πάνω απ’ τη θάλασσα.
Carey By Joni Mitchell
The wind is in from Africa Last night I couldn't sleep Oh, you know it sure is hard to leave here Carey But it's really not my home My fingernails are filthy, I got beach tar on my feet And I miss my clean white linen and my fancy French cologne
Oh Carey get out your cane And I'll put on some silver Oh you're a mean old Daddy But I like you fine
Come on down to the Mermaid Cafe and I will Buy you a bottle of wine And we'll laugh and toast to nothing and smash our empty glasses down Let's have a round for these freaks and these soldiers A round for these friends of mine Let's have another round for the bright red devil Who keeps me in this tourist town
Come on Carey get out your cane I'll put on some silver Oh you're a mean old Daddy But I like you
Maybe I'll go to Amsterdam Maybe I'll go to Rome And rent me a grand piano And put some flowers 'round my room But let's not talk about fare-thee-wells now The night is a starry dome And they're playin' that scratchy rock and roll Beneath the Matala Moon
Come on Carey get out your cane I'll put on some silver We'll go to the Mermaid Cafe Have fun tonight
The wind is in from Africa Last night I couldn't sleep Oh you know it sure is hard to leave here But it's really not my home
Maybe it's been too long a time Since I was scramblin' down in the street Now they got me used to that clean white linen And that fancy French cologne
Oh Carey get out your cane I'll put on my finest silver We'll go to the Mermaid Cafe Have fun tonight I said, oh, you're a mean old Daddy but I like you But you're out of sight. Ήταν αρχές καλοκαιριού του 1969 ή του 1970, όταν πήγαινα για δεύτερη φορά στα Μάταλα. Στο σταθμό των Λεωφορείων, στις Μοίρες, περίμενε πολύς κόσμος. Νεαρόκοσμος με μπαγκάζια, κιθάρες, χρωματιστά ρούχα και πολύ κέφι στις αποσκευές τους. Ο χαιρετισμός που αντάλλασσαν μεταξύ τους, μου ήταν γνώριμος από την πρώτη μου επίσκεψη στα Μάταλα, πριν από ένα χρόνο: «peace man», με τα δυο δάκτυλα να σχηματίζουν ένα «V», σήμα της νίκης. Γύρω υπήρχαν και άλλα λεωφορεία, με ντόπιους ταξιδιώτες, που πήγαιναν στα χωριά τους, αλλά αυτό το λεωφορείο προς τα Πιτσίδια και τα Μάταλα, πάντα ξεχώριζε και όλοι το χάζευαν.
Η Joni Mitchell ξυπόλυτη (στη μέση, με το λευκό φόρεμα) περιφέρεται με την παρέα της στις σπηλιές των Ματάλων, όπου γεννήθηκε το τραγούδι της «Carey», που αναφέρεται στις μοναδικές φεγγαροβραδιές, στα Μάταλα. (και αυτή η φωτογραφία μου δημοσιεύθηκε τότε στο «L’ Europeo»).
Πολλοί φορούσαν ακόμη τότε κρητικά υποδήματα και μαύρα μαντήλια στο κεφάλι, με τα κρόσσια τους να πέφτουν στο μέτωπο. Ένα κοντράστ, απέναντι στα λιγοστά χρωματιστά ρούχα «των παιδιών των λουλουδιών» και πιο πολύ, στα πολύ κοντά-μίνι φορέματα των κοριτσιών, που προκαλούσαν πυρετό. Τα Μάταλα είχαν πάρει φωτιά, με τη φήμη τους να φτάνει στα πέρατα του κόσμου. Τα μεγαλύτερα έντυπα στην Ευρώπη και στην Αμερική αφιέρωναν τότε πολυσέλιδα ρεπορτάζ από τα Μάταλα, με τα παιδιά που έμεναν στις αρχαίες σπηλιές και τραγουδούσαν όλη τη νύχτα ερωτικά τραγούδια στην αμμουδιά, κάνοντας το σήμα της ειρήνης. «…The wind is in from Africa Last night I couldn't sleep…». Πέρα για πέρα αληθινοί και ζωντανοί αυτοί οι στίχοι από το «Carey» της Joni Mitchell. Ο αέρας, που έρχεται από την Αφρική, όπως το συνηθίζει αιώνες σ’ αυτή την αμμουδιά, εδώ που τραβούσαν έξω τα καράβια τους οι Μινωίτες, γιατί ο Χαμσίν ή ο Χαρματάν, είναι αέρας ζόρικος πολλές φορές και σηκώνει θάλασσα μεγάλη, που τα ρουφάει όλα στα σπλάχνα της.
Ο Νίκος Ζερβονικολάκης καταγράφει τις απόψεις του κοριτσιού των Λουλουδιών για τη ζωή στα Μάταλα.
Ναι, ο αέρας φυσάει από την Αφρική και είναι φορές, εδώ στα Μάταλα, που πάει να σβήσει το φεγγάρι. Και το φεγγάρι γίνεται κόκκινο από έρωτα, χαράσσοντας στη θάλασσα ένα μονοπάτι. Αιώνες πριν σε αυτή την αμμουδιά με τις φωτιές το γεμάτο φεγγάρι της ισημερίας του καλοκαιριού αντανακλούσε τη λάμψη του στους Διπλούς Πελέκεις της γιορτής του Ιερού Ταύρου. Ο χορός των κοριτσιών και των αγοριών με μόνο το Μινωικό Ζώμα στο κορμί τους, κύκλωναν τη γυμνή Ιέρεια της Μεγάλης Μητέρας Θεάς, που περίμενε με αυτό τον οργιαστικό χορό, τον Ιερό Ταύρο να βγει από τη θάλασσα, για να ζευγαρώσουν. Και μέσα από το μονοπάτι του γεμάτου φεγγαριού στη θάλασσα αναδυόταν ένας γεροδεμένος έφηβος, που φορούσε στο κεφάλι του τη Μάσκα του ιερού Ταύρου, αναζητώντας τη γυμνή Ιέρεια… Αυτά τα ίδια τύμπανα φαίνεται πως δεν σταμάτησαν ποτέ να χτυπούν στο ρυθμό της καρδιάς…
Και εδώ, ήλιος, βιβλίο και θάλασσα, σε μια παρθένα ακόμη τότε παραλία. Τα παιδιά των λουλουδιών είχαν καθημερινή φροντίδα τους να κρατούν την παραλία καθαρή.
Ο αέρας έρχεται από την Αφρική, με μια φρενίτιδα, όπως και ο ήχος των τυμπάνων. Το κόκκινο φεγγάρι βυθίζεται αργά στη θάλασσα. Το νερό παφλάζει λίγο, να ακουστεί ο ήχος του σαν μουσική, που συνοδεύει τα τελευταία νυσταγμένα φιλιά πριν το ξημέρωμα.
«…The night is a starry dome And they're playin' that scratchy rock and roll Beneath the Matala Moon…». Ο Carey της Joni Mitchell είναι υπαρκτό πρόσωπο, όπως είχε πει η ίδια σε μια συνέντευξή της το 1971, όταν πρωτοκυκλοφόρησε το τραγούδι. Ένας νέος άντρας με κόκκινα μαλλιά και γένια, που τον γνώρισε στα Μάταλα. «... ο Carey Raditz ήταν ένας μάγειρας με λαμπερά κόκκινα μαλλιά...», είχε πει η τραγουδίστρια. «…Beneath the Matala Moon…». Ο ήχος της κιθάρας μοιάζει να τρέχει πάνω στη θάλασσα και να συνοδεύει το φεγγάρι, που βουλιάζει. Αυτή είναι μια παγκόσμια εικόνα, που έρχεται από ένα μεγάλο βάθος χρόνου και ταξιδεύει στην αιωνιότητα, χωρίς καμιά φθορά. Σε λίγες μέρες, «τα παιδιά των λουλουδιών» της δεκαετίας του 1960 θα επιστρέψουν στα Μάταλα, στην παραλία με τις σπηλιές, αναζητώντας τα Ροκ-φεγγάρια της ζωής τους. Το φεγγάρι ανάμεσα στα Ιερά Κέρατα της Θεάς Αθώρ, από τη Dendera της Φαραωνικής Αιγύπτου. Της θεάς με τα σείστρα, που βρέθηκαν και στη Φαιστό και που ο αέρας από την Αφρική δεν έπαψε ποτέ να φέρνει τον ήχο τους σ’ αυτά τα μέρη. Το ίδιο φεγγάρι που λάμπει ανάμεσα στα κέρατα του Ιερού Ταύρου στην Κνωσό, στα Μάλια, στη Φαιστό, στη Ζάκρο… Το φεγγάρι στο Carey της Joni Mitchell, που έκανε το γύρο του κόσμου και επιστρέφει. «…the Matala Moon…». Αυτό το μεγάλο Ροκ-Φεγγάρι, που αδειάζει της νύχτας το βυθό και σπέρνει όνειρα στον κόσμο.
ΝΙΚΟΣ ΖΕΡΒΟΝΙΚΟΛΑΚΗΣ Μάταλα, Ιούνιος 2011
|