Το άνοιγμα του αίθριου, όπως φαίνεται από την εσωτερική αυλή του ισογείου. Εντυπωσιάζουν τα τοξωτά παράθυρα, αλλά και τα αρχιτεκτονικά κοσμήματα του κτιρίου.

 

 

ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

ΝΙΚΟΣ ΖΕΡΒΟΝΙΚΟΛΑΚΗΣ

 

Η

ΕΝΕΤΙΚΗ

ΛΟΤΖΙΑ

Ένα Αρχιτεκτονικό Κομψοτέχνημα

 

 

Η τέταρτη στη σειρά Ενετική Λότζια που ανήγειραν οι Ενετοί στο Ηράκλειο της Κρήτης, ήταν το οικοδόμημα που έμελλε να μακροβιώσει, σε αντίθεση με τα τρία προηγούμενα κτίσματα που χάθηκαν στην αφάνεια, και ειδικά η πρώτη Λότζια, που δεν ξέρει κανείς ούτε πού ήταν κτισμένη.

Αυτή, η τέταρτη στη σειρά Λότζια, που σώζεται στην αρχή της Βενετσιάνικης Ruga Maistra, που σήμερα έχει το ιστορικό όνομα οδός 25ης Αυγούστου και ήταν ο σημαντικότερος δρόμος του Ενετικού Ηρακλείου, που οδηγούσε από το λιμάνι στην καρδιά της πόλης.

 

Η εντυπωσιακή πρόσοψη της Loggia, ένα αρχιτεκτονικό κομψοτέχνημα, στην καρδιά του άλλοτε Ενετικού Χάνδακα, πολύ κοντά σ την Πλατεία των Λιονταριών, την Ενετική Piazza delle biande. Μπροστά της είναι η οδός 25ης Αυγούστου, η Ruga Maistra των Ενετών.

 

Η πρώτη Λότζια, σύμφωνα με ορισμένες ιστορικές μαρτυρίες ήταν κτισμένη κοντά στη θάλασσα, στην περιοχή του λιμανιού, και την έδερναν οι άγριοι χειμωνιάτικοί Βοριάδες και η θαλασσινή αλμύρα, γεγονός που ανάγκαζε το 1325 τους Ενετούς ευγενείς του Χάνδακα (Ηρακλείου), να ζητήσουν από τη Βενετία την έγκριση για τη μεταφορά της στο κέντρο της πόλης, πολύ κοντά στο παλάτι του Δούκα της Κρήτης και τα κτίρια της Διοίκησης. Τα πρώτα δυο κτίρια στη νέα τοποθεσία δεν ευτύχησαν να μακροημερεύσουν. Η δεύτερη Λότζια (Loggia) ήταν κτισμένη απέναντι από εκεί που βρίσκεται η σημερινή, αλλά το 1541 έδωσε και αυτή τη θέση της σε μια Τρίτη Λότζια, που κτίστηκε στο σημείο που βρίσκεται η σημερινή. Όμως, 65 χρόνια μετά την ανέγερσή της, το 1626, ο Φραγκίσκος Μοροζίνι αποφασίζει να την κατεδαφίσει και στη θέση της να οικοδομήσει ένα κομψοτέχνημα, τη σημερινή Λότζια, που θεωρείται το ωραιότερο Ενετικό οικοδόμημα στην Κρήτη.

 

Το ισόγειο της Loggia εξακολουθεί να είναι μια ανοικτή στοά, όπως ήταν πάντα.

 

Οι εργασίες για την ανέγερσή της κράτησαν δυο χρόνια. Ένα λαμπρότατο οικοδόμημα για τους ευγενείς της «Γαληνοτάτης». Το ανάγλυφο περίζωμα στο χώρισμα του ισογείου από τον πρώτο όροφο, με τα πολλά λιοντάρια του Αγίου Μάρκου, είναι και η σφραγίδα αυτού του κομψότατου αρχιτεκτονήματος.

Η Λότζια ήταν το κέντρο των αποφάσεων, για την εμπορική και οικονομική ζωή της πόλης. Και την ίδια στιγμή ήταν ένας τόπος ψυχαγωγίας για τους ευγενείς, μια λέσχη ακόμη και για τυχερά παιχνίδια.

Σύμφωνα με τις ιστορικές μαρτυρίες, από τους εξώστες του κτιρίου γινόταν οι ανακοινώσεις των διαταγμάτων και από τους ίδιους εξώστες παρακολουθούσε ο Δούκας τις παρελάσεις και τις λιτανείες.

Η Λότζια στους δυο ορόφους της συνδυάζει το Δωρικό και τον Ιωνικό ρυθμό, με κιονοστοιχίες και τοξωτά ανοίγματα στην πρόσοψή της, που έβλεπε στη Ruga Maistra.

Στο Νότο της και σε απόσταση πενήντα μέτρων αντικρύζει τη Βασιλική του Αγίου Μάρκου, ένα άλλο σημαντικό ενετικό κτίσμα του 13ου αιώνα. Μια εκκλησία αφιερωμένη στον προστάτη της Βενετίας, τον Αγιο Μάρκο. Φιλοξενούσε όλες τις επίσημες τελετές, αλλά και τις ταφές των ευγενών της Γαληνοτάτης.

 

Ένα διάζωμα με ανάγλυφα, που χωρίζει τον επάνω όροφο από το ισόγειο. Και εδώ κυριαρχεί το ανάγλυφο με το Λιοντάρι του Αγίου Μάρκου. Το κλειστό βιβλίο του Λιονταριού, μαρτυρεί  τον στρατιωτικό χαρακτήρα του κτιρίου.

 

Μπροστά από τη Βασιλική του Αγίου Μάρκου εκτείνεται η πλατεία με τα λιοντάρια. Η Κρήνη Μοροζίνι, ένα ακόμη σημαντικό έργο του Ενετού Προβλεπτή της Κρήτης Francesco Morosini. Την περίοδο της Ενετοκρατίας η πλατεία αυτή είχε το όνομα Piazza delle biande (Πλατεία των δημητριακών) και πήρε το όνομά της αυτό από τις σιταποθήκες, ένα μακρόστενο κτίριο με θολωτούς χώρους, στη νότια πλευρά της.

Απέναντι από τις σιταποθήκες, στο βόρειο τμήμα της πλατείας και προς το μέρος της Loggia ήταν κτισμένο το Palazzo Ducale (το παλάτι του Δούκα). Ήταν πολυώροφο με θολωτούς χώρους και βεράντες. Στο ισόγειό του υπήρχαν πολλά καταστήματα. Το παλάτι καταλάμβανε ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο.

Αυτό ήταν το σκηνικό στην περιοχή της Loggia κατά την Ενετοκρατία στον Χάνδακα (Ηράκλειο). Από τη Βόρεια πλευρά της πλατείας έφευγε η Ruga Maistra, που οδηγούσε στο Ενετικό Λιμάνι.

Ακόμη μια λεπτομέρεια: η πλάτη της loggia ακουμπούσε στο κτίριο της Armeria, του κτιρίου δηλαδή στο οποίο φυλάσσονταν τα όπλα (η οπλαποθήκη ή το οπλονομείο).

Συνεπώς, η Loggia είναι ένα βασικό κομμάτι από τον κεντρικό κορμό της πόλης, όπως την οργάνωσαν οι Ενετοί. Δεν είναι τυχαίο ότι η Piazza delle biande (η σημερινή Πλατεία Λιονταριών, ή αλλιώς Πλατεία Ελευθερίου Βενιζέλου) ήταν φτιαγμένη με πρότυπο την Πλατεία του Αγίου Μάρκου, στη Βενετία.

 

Οι αλλεπάλληλες τοξοτές πόρτες (πύλες), που οδηγούν στο αίθριο του ισογείου.

 

Το ισόγειο της Loggia ήταν και παραμένει μια ανοικτή στοά. Σήμερα, στον πάνω όροφό της στεγάζει το Δημαρχείο.

Η αυτονόμηση της Κρήτης, το 1898, βρίσκει τη Loggia  σε κακά χάλια, έτοιμη να καταρρεύσει. Οι πρώτες εργασίες για την αναστήλωσή του άρχισαν το 1915, με σχέδια του Ενετού μηχανικού Max Ongaro, που τον έστειλε η Ιταλική Κυβέρνηση, ύστερα από αίτημα της Κρητικής Πολιτείας. Ο Ongaro εκτός από μηχανικός ήταν τότε και έφορος των μνημείων της Βενετίας. Ο Ongaro έφερε από τη Βενετία ειδικούς γλύπτες για να αντιγράψουν το λιθανάγλυφο περίζωμα της Loggia. Το 1940 οι αναστηλωτικές εργασίες διακόπηκαν λόγω του πολέμου. Μετά τον πόλεμο ξανάρχισε η αναστήλωση του μνημειακού οικοδομήματος και οι εργασίες ολοκληρώθηκαν τη δεκαετία του 1960.

Το 1987 η Loggia τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο Europa Nostra, ως το καλύτερα αναπαλαιωμένο Ευρωπαϊκό Μνημείο της χρονιάς.

 

 

ΝΙΚΟΣ ΖΕΡΒΟΝΙΚΟΛΑΚΗΣ

Κρήτη, Χερσόνησος, Καλοκαίρι 2011





zervonikolakis.lastros.net   Επιστροφή στην αρχική σελίδα