ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΝΙΚΟΣ ΖΕΡΒΟΝΙΚΟΛΑΚΗΣ

ΚώΔΙΚΕΣ

ΚΑΙ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

Από Το Centro Storico Του Torino

 

 

Καθώς πίνω ένα espresso σε ένα café, στη Via Garibaldi διαβάζω σε ένα μικρό οδηγό τσέπης του Torino: «Sulla Torino preromana, le notizie storiche sono molto incerte…». (Για το προ-ρωμαϊκό  Torino, τα ιστορικά γραπτά είναι πολύ αβέβαια…). Ωστόσο, οι εικόνες οι ίδιες, διατρέχοντας το ιστορικό κέντρο του Torino δεν είναι καθόλου …αβέβαιες.  Η ίδια η πόλη ξέρει και μπορεί να αφηγείται ένα σημαντικό κομμάτι από το παρελθόν της, έστω κι εκείνο το μακρινό, του μικρού φρουρίου στη συμβολή του ποταμού «Po» (Πάδου) με τον ποταμό Doria. Εκείνο το φρούριο είχε την ονομασία Augusta Taorinorum και είναι η ρίζα της σημερινής πόλης, με κάποια από τα αρχαία εκείνα ίχνη του ρωμαϊκού φρουρίου ορατά και σήμερα στην Porta Palatina και αλλού.

Η πόλη δεν αφίσταται από το παρελθόν της.

To centro storico είναι η «συνείδηση» της πόλης, που από ένα προχωρημένο φυλάκιο στους πρόποδες των Άλπεων, έγινε η πρώτη πρωτεύουσα της Ιταλίας. Αυτή η καρδιά της πόλης διατηρεί ακόμη τον προσανατολισμό του αρχικού φυλακίου. Για την ακρίβεια, εκείνο το ρωμαϊκό φυλάκιο είναι τα interna corporis του σημερινού Torino.

Είναι αρχές Άνοιξης και το τορινέζικο κρύο έχει χάσει τον χειμωνιάτικο τσαμπουκά του, έτσι που να μπορείς να κάθεσαι έξω τα μεσημέρια με τον ήλιο. Το ηλιόλουστο Torino είναι πολύ διαφορετικό από εκείνο το τυλιγμένο στην ομίχλη. Λάμπει κάτω από ένα βαθύ μπλε κρυστάλλινο ουρανό και γοητεύει, καθώς φωτίζονται καλύτερα οι λεπτομέρειες στα κτήριά του.

 

Η Porta Palatina, ένα αυθεντικό κομμάτι από το ρωμαϊκό φυλάκιο Augusta Taorinorum, όπως είναι σήμερα.

 

Η Via Garibaldi, ένας από τους εμπορικούς δρόμους του Torino (πεζόδρομος για την ακρίβεια) είναι ο αρχαιότερος δρόμος της πόλης και ταυτόχρονα, ο βασικός της άξονας. Οδηγεί από την Piazza Statuto στο Palazzo Madama και το ανάποδο.

Ποτέ δεν ξεχνώ, περπατώντας σ’ αυτό το δρόμο, ότι είναι αυτός που χωρίζει το Torino nero από το Torino bianco. Αυτή τη φορά έτυχε να μείνω στην πλευρά του Torino nero, στην Porta Susa.

Εδώ, στο στόμιο της κοιλάδας της Susa, έκριναν οι Ρωμαίοι ότι είναι το πιο κατάλληλο σημείο για να χτιστεί ένα οχυρό, το Augusta Taorinorum,  και η Porta Susa ήταν η πόρτα του οχυρού προς την κοιλάδα.

Από ‘δω, από την Porta Susa παίρνω και το λεωφορείο (αριθμός 72) για το καινούριο γήπεδο της Juventus. Ιεροτελεστία κατά ένα τρόπο, το στριμωξίδι σ’ αυτό το λεωφορείο, που δεν ξέρω κι εγώ πόσους Γιουβεντίνους χωράει κάθε φορά. Χιλιάδες! Σημαίες, κασκόλ, καπέλα και πολλή φασαρία. Ενθουσιασμός. Κυριακή μεσημέρι (11 Μαρτίου 2013), με ήλιο και μάλλον ζέστη στο ασφυκτικά γεμάτο λεωφορείο. Το ματς της Juventus με την Catania (για το Campionato) αρχίζει στις 4.

Πέρασα το πρωινό μου από νωρίς φωτογραφίζοντας στην Piazza Statuto, με ένα υπέροχο γεροντάκο να μου αραδιάζει ιστορίες που λέει ο κόσμος γι’ αυτή την πλατεία, με τον Angelo nero (Μαύρο Άγγελο) στην κορυφή του Μνημείου (Monumento al Traforo del Frejus).  Θα αναφερθώ σ’ αυτές μια άλλη φορά.

Ευτυχώς, την Catania την νικήσαμε (1-0) έστω και στο τελευταίο δευτερόλεπτο κι έτσι η Juve βρέθηκε  9 βαθμούς μπροστά από τη δεύτερη Napoli.

Το Torino μετά το ματς έχει μια γεύση από Juventus. Στα εστιατόρια και στα Cafe, όλο και κάποιοι φοράνε κάτι από Juve.

Την επόμενη μέρα πίνω ένα espresso στο Caffé Torino, στην Piazza San Carlo. Ένα ιστορικό caffe στην πιο όμορφη πλατεία της πόλης, όπως θεωρείται η Piazza San Carlo. Σχεδιασμένη και κατασκευασμένη εξ αρχής ως πλατεία, με κτήρια αρμονικά μεταξύ τους να την περιβάλλουν, ίδιου αρχιτεκτονικού ύφους και στυλ. Ως να είναι αυτή η πλατεία ένα αίθριο, μια εσωτερική αυλή αυτών των κτηρίων, που βλέπουν σ’ αυτή. Μια πλατεία που τη διασχίζει ένας υπέροχος δρόμος, με πανέμορφες στοές, η Via Roma.

 

Το εσωτερικό του Caffe Torino στην Piazza San Carlo.

 

Προπαντός όμως, αυτή η πλατεία είναι ο χώρος που πανηγυρίζει τις μεγάλες στιγμές της η Juventus. Για την πλατεία όμως τα κτήριά της και τις δυο εκκλησίες-κομψοτεχνήματα στη νότια πλευρά της, θα γράψω μια άλλη φορά. Θα ήμουν ευτυχής να πανηγυρίσω μαζί με όλους τους άλλους Γιουβεντίνους ένα ακόμη scudetto.

Προς το παρόν παρατηρώ το ύφος, αλλά και την καθόλου κραυγαλέα «χλιδή» στο εσωτερικό  ενός από τα πιο παλιά Caffe, όχι μόνο του Torino. Τα έπιπλα και η διακόσμησή του έρχονται από το 1836. Αυθεντικότατα. Το ασημένιο κουταλάκι για το ανακάτεμα του καφέ και τα σκεύη από πορσελάνη δίνουν μια ξεχωριστή αίσθηση. Φίνος espresso. Από τους καλύτερους και γευστικότερους στον κόσμο!

Μου αρέσει το δάπεδο με τα μεγάλα καρό, από πράσινο, κίτρινο και μπεζ μάρμαρο, τα υπέροχα ταβάνια, οι μεγάλοι καθρέφτες, όπως και  οι προθήκες-βιτρίνες.

Το Torino μπορεί και ανακατεύει στα σπλάχνα του το χρόνο, με πολλούς τρόπους και με ακόμη περισσότερες αφορμές ή ευκαιρίες. Στην άκρη του μυαλού μου έχω πάντοτε το ρωμαϊκό φυλάκιο Augusta Taorinorum.

Ακόμη κι αν δεν ψωνίσω τίποτε, μ’ αρέσει να περιεργάζομαι τις εντυπωσιακές βιτρίνες στη Via Roma, όπως και τις ακόμη πιο εντυπωσιακές στοές αυτού του δρόμου.

Συχνά έχω την εντύπωση ότι το Torino είναι μια χειροποίητη πόλη εξαιρετικού γούστου, παρ’ ότι δεν με ενθουσιάζει ιδιαίτερα το μπαρόκ.

Το Αιγυπτιακό Μουσείο (Museo Egizio) απέχει περίπου 100 μέτρα από τη βόρεια πλευρά της Piazza San Carlo, στη Via Accademia delle Scienze 6. Πάντοτε υπάρχει κάτι να δω και να φωτογραφίσω, που δεν πρόλαβα την προηγούμενη φορά. Ωστόσο, πάντοτε κάνω μια στάση στις σκοτεινές αίθουσες με τους καθρέφτες και τα αγάλματα των φαραώ. Ο πιο πρωτότυπος, όσο και εντυπωσιακός τρόπος έκθεσης σπουδαίων αρχαιολογικών πραγμάτων. Μ’ αρέσει αυτή η αίσθηση που έχω μέσα σ’ αυτές τις αίθουσες, μπροστά στο επιβλητικό άγαλμα, από μαύρο βασάλτη, του Φαραώ Ραμσή Β΄, με το «Γαλάζιο Στέμμα» στο κεφάλι του. Εντυπωσιακό είναι όμως και το κολοσσιαίο μονολιθικό άγαλμα του πατέρα του, του Σέθη Β΄, από τον Ναό του Karnak, στην Άνω Αίγυπτο.

Το Museo Egizio αξίζει βέβαια αξίζει μια ξεχωριστή περιήγηση και θα το κάνω με την πρώτη ευκαιρία. Αυτή τη φορά πάντως τα κατάφερα να φωτογραφίσω με ικανοποιητικό τρόπο την περούκα της Merit, ύστερα από τρεις αποτυχημένες προηγούμενες προσπάθειες. Ο τάφος του Kha και της Merit είναι ένα από τα εξαιρετικά ενδιαφέροντα εκθέματα στο Αιγυπτιακό Μουσείο του Torino.

 

Ο εαυτός μου μέσα στους καθρέφτες της αίθουσας των φαραωνικών αγαλμάτων, καθώς προσπαθώ να φωτογραφίσω λεπτομέρειες από το διάσημο άγαλμα του Φαραώ Ραμσή Β΄.

 

Έχουν περάσει πολλές ώρες που όμως δεν είναι ποτέ αρκετές για τα εκθέματα αυτού του μουσείου. Αυτό ίσως να το εξηγεί μια φράση του Jean-Francois Champollion, όπως τη διαβάζω σε ένα από τα έντυπα του Μουσείου: «La strada per Memfi e per Tebe passa per Torino». (Ο δρόμος για τη Μέμφιδα και τις Θήβες περνάει από το Torino). Αυτά λέει ο άνθρωπος που αποκρυπτογράφησε την Αιγυπτιακή Ιερογλυφική Γραφή.

Ποτέ δεν φτάνει μόνο ένα πέρασμα από το Museo Egizio του Torino!

 

Αντίγραφο από το άγαλμα του Φαραώ Ραμσή Β΄ στη Via Accademia delle Scienze.

 

Λίγα μέτρα πιο μακριά από το Μουσείο, στη Via Accademia delle Scienze στέκει ένα αντίγραφο από το άγαλμα του Φαραώ Ραμσή Β΄. Πριν από περίπου ένα χρόνο το είχα δει στημένο στην πλάτη του Palazzo Madama,  στην Piazza Castello. Η πόλη του Torino διαφημίζει έτσι με τον καλύτερο τρόπο τα υπάρχοντά της, πολιτιστικά και άλλα. Γι’ αυτό και τα Μουσεία, οι πινακοθήκες και τα άλλα αξιοθέατά της έχουν πάντα κόσμο.

 

Οι βιτρίνες της Chanel.

 

Σε απόσταση αναπνοής από αυτό το αντίγραφο του Μεγάλου Ραμσή Β΄, στη Via Accademia delle Scienze, οι βιτρίνες της Chanel είναι αυτές που τραβούν τα βλέμματα. Σχεδόν πάντα η Chanel έχει ένα τρόπο να σαγηνεύει, όπως αυτές οι βιτρίνες, που δεν αφήνουν αδιάφορους τους περαστικούς.

Λίγο πριν παρατηρούσα στο Μουσείο την προθήκη με τα κοσμήματα και τα σανδάλια της Βασίλισσας Nefertari της βασιλικής συζύγου του Φαραώ Ραμσή Β΄ και τώρα, μπροστά σ’ αυτή τη βιτρίνα κάνω τη σκέψη ότι θα μπορούσε να είναι πελάτισσα της Chanel. Η ωραιότερη βασιλική σύζυγος στη Φαραωνική Αίγυπτο, παρ’ ότι ορισμένοι θεωρούν ότι η ωραιότερη είναι η Nefertiti.

Το όνομα Nefertari σημαίνει: «Η πιο όμορφη» και ως βασιλική σύζυγος έφερε τον τίτλο God's Wife of Amun (Θεϊκή σύζυγος του Άμμωνα).

Βέβαια από την Queen Nefertari μέχρι τη Chanel μεσολαβούν περίπου 35 ολόκληροι αιώνες.

 

Μια από τις βιτρίνες της Chanell στη Via Accademia delle Scienze

 

Απέναντι από τις βιτρίνες της Chanel βρίσκονται οι βιτρίνες της Maccaroneria di Gragnano. Το θαύμα των σπαγγέτι. Και βέβαια, μια στάση εδώ κρίνεται απαραίτητη πριν κλείσουν για μεσημέρι, όπως το συνηθίζουν στο Torino και μετά δεν βρίσκεις ούτε ψίχουλο να φας.

 

Η Maccaroneria των θαυμάτων!

 

Σειρά έχει το επόμενο πρωί η Sacra Sindone στο Duomo του Torino, τη Βασιλική του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή, κάπου ανάμεσα στο Palazzo Reale και στην Porta Palatina. Ένα από τα μεγαλύτερα (αν όχι το μεγαλύτερο) θρησκευτικά προσκυνήματα στον κόσμο.

Με παραξενεύουν τα δαιμονικά σύμβολα στα ανάγλυφα, που κοσμούν τα μαρμάρινα πορτώματα του Ναού. Ανάμεσά τους και ο Baphomet, ένα σατανιστικό σύμβολο, με το οποίο φλέρταραν και οι Knights  Templar’s (οι Ναΐτες), που είχαν για πολλούς αιώνες στην κατοχή τους την «Ιερά Σινδόνη».

 

Ο «Μαύρος Άγγελος» εποπτεύει την boca del Inferno, από την κορυφή του μνημείου στην Piazza Statuto.

 

Λίγες μέρες αργότερα, με την ευκαιρία του εορτασμού του Πάσχα των Καθολικών, ο Πάπας Φραγκίσκος μίλησε για τη Sacra Sindone: «Αυτό το πρόσωπο (είπε) έχει κλειστά τα μάτια, είναι το πρόσωπο ενός νεκρού, και παρόλα αυτά μυστηριωδώς μας παρακολουθεί και μας μιλά σιωπηλά. Ας αφήσουμε να μας αγγίξει αυτό το βλέμμα, που απευθύνεται όχι στα μάτια μας, αλλά στην καρδιά μας. Σιωπηρά, ας ακούσουμε τι έχει να μας πει πέρα από τον θάνατο».

Το Vaticano δεν διατηρεί, όπως φαίνεται, καμιά επιφύλαξη πια για τη γνησιότητα της «Ιεράς Σινδόνης», θεωρώντας ότι αυτό είναι το λινό σάβανο στο οποίο τυλίχθηκε το σώμα του Χριστού για την ταφή του.

Το Torino συντηρεί όλους τους μύθους του, «Λευκούς» και «Μαύρους», ωστόσο, σε αυτή την πόλη, Bianconera είναι μόνο η Juve!

Νομίζω όμως ότι και το Torino είναι Μαύρο-Άσπρο!

Ένα από τα κέντρα του «Torino nero», του Torino των «Δαιμόνων», κάτω από τον «Μαύρο Άγγελο» της Piazza Statuto, είναι και το Palazzo Madama αυτό που βλέπει από κει ψηλά ο Angelo Nero, διατρέχοντας με το βλέμμα του όλη τη Via Garibaldi μέχρι την άλλη άκρη της.

Το Palazzo Madama, ένα αιώνιο εργαστήριο παράξενων πραγμάτων. Με αλχημιστές και «Μάγους» ή πώς αλλιώς να τους πω, διάσημους πάντως στους αιώνες, όπως ο Παράκελσος και άλλοι.

Βαθιά στα σπλάχνα αυτού του παλατιού, κρύβεται ο διακαής πόθος των παντοτινών αλχημιστών να κάνουν τον ψευδάργυρο, χρυσάφι. Στις μέρες που ζούμε, εδώ στην Ευρώπη της Μέρκελ, μια τέτοια εφεύρεση θα άλλαζε τον κόσμο μέσα σε μια νύχτα.

Από την άλλη, είναι και η ¨Φιλοσοφική Λίθος». Η αιωνιότητα της ουτοπίας.

Το Palazzo Madama είναι μια «κρύπτη» του Μεσαίωνα.  Ένα βαθύ πηγάδι μέσα στο χρόνο, με όσα σημάδια έχουν αφήσει εκεί οι αναζητούντες τη «Φιλοσοφική Λίθο». Με αυτές τις σκέψεις περνώ (με δέος ομολογώ) το κατώφλι του Palazzo και κατευθύνομαι στα ενδότερά του.

 Σχεδόν ακούω τους «ήχους», από τα σύνεργα των Αλχημιστών, κατεβαίνοντας τα σκαλιά προς το υπόγειο. Παρ’ όλα αυτά, έχω μπροστά μου μια έκθεση με αγιογραφίες, που κατά ένα αλχημικό τρόπο τραβούν πάνω τους την προσοχή μου. Όπως ένας πίνακας του Caravaggio, που με κράτησε αρκετή ώρα απέναντί του. Το μυαλό μου, όμως, η σκέψη μου, ταξίδευε διαρκώς όλο και πιο βαθιά στα υπόγεια του Palazzo, ρίχνοντας πάντοτε ερευνητικές ματιές πίσω από τα κάγκελα με τα «πηγάδια», που αντηχούσαν, στροβιλίζοντας στα κατάβαθα της κοιλιάς τους κάθε λέξη μου.

 

Ο «Τράγος  της Μένδης» πάνω από τα πλατύσκαλα του Palazzo Madama.

 

Αναζητούσα με επιμονή κάποιο σημάδι από το αλχημιστικό παρελθόν αυτού του χώρου, που ήταν διάσημος στην Ευρώπη για τις εργασίες των επιφανέστερων αλχημιστών στα υπόγειά του.

Ανέβαινα πια την υπέροχη μνημειακού χαρακτήρα σκάλα του παλατιού, όταν το μάτι μου καρφώθηκε στα άδεια, σκοτεινά μάτια του «Τράγου της Μένδης», του Baphomet.

Δεν έχω καμιά αμφιβολία ότι αυτός ο τράγος-σύμβολο με τον δαιμονικό του χαρακτήρα, «έβλεπε» από κει ψηλά, πάνω από τα δυο κεφαλόσκαλα, όλους τους επισκέπτες που ανέβαιναν αυτές τις σκάλες τον Μεσαίωνα, με το Palazzo στις δόξες του.

Θα επιστρέψω κάποτε για να περιγράψω αυτές τις ονειρικές σκάλες του παλατιού, με τους μυθικούς συμβολισμούς στον διάκοσμό τους.

 

Ο «Μαύρος Άγγελος» με το φτερό-πέννα.

 

Επιστρέφοντας στο ξενοδοχείο έκανα μια ολιγόλεπτη στάση κάτω από το μνημείο με τον «Μαύρο Άγγελο» στην Piazza Statuto. Πρόσεξα το φτερό-πέννα, που κρατάει στο δεξί του χέρι και δεν μπόρεσα να καταλάβω τι μπορεί να ετοιμάζεται να γράψει…

Πολλούς αιώνες μετά το ρωμαϊκό φυλάκιο Augusta Taorinorum και πολλούς αιώνες μετά τον Μεσαίωνα των Αλχημιστών, έχω την αίσθηση ότι αυτός ο «Τράγος της Μένδης» γνωρίζει πολλές αλήθειες για το παρελθόν αυτής της πόλης.

 

Τα υπόγεια του Palazzo Madama, όπως φαίνονται από τα γυάλινα δάπεδα του ισογείου.

 

Κάτω από τα πόδια μου ξέρω ότι «τρέχουν» χιλιόμετρα υπόγειοι δρόμοι-στοές, με ένα λαβυρινθικό πλέγμα, που κάποιοι λένε πως οδηγούν κατ’ ευθείαν στη Boca del Inferno. (στο στόμα της Κόλασης). Ωστόσο, ποιο μπορεί να είναι αυτό το στόμα της κόλασης;

Inferno, είναι μια πολύ συνηθισμένη κατάσταση στην εποχή μας, σε μια Ευρώπη αναβράζουσα, σκοτεινή Μεσαιωνίζουσα και παράξενη.

 Μπορεί και να την κυβερνά ο «Τράγος της Μένδης», οπότε δεν έπαψε τελικά ποτέ να …εποπτεύει τις εργασίες των Αλχημιστών, στην προσπάθειά τους να φτιάξουν χρυσό από ευτελή μέταλλα.

Η Ιστορία είναι μάλλον μια αβέβαιη απόπειρα καταγραφής νοσηρών πραγμάτων.

 

ΝΙΚΟΣ ΖΕΡΒΟΝΙΚΟΛΑΚΗΣ

Αθήνα 4 Απριλίου 2013.